#สัจจะไร้สิ่งคู่.
#คัมภีร์ เต๋า เต๋อ จิง.
เรื่อง ความกตัญญู กตเวทิตา คือ การรู้คุณ และ ตอบแทนคุณ ตอนที่ ๑ วิธีการตอบแทนคุณ (บุคคลต่อบุคคล)
เรื่อง ความกตัญญู กตเวทิตา คือ การรู้คุณ และ ตอบแทนคุณ ตอนที่ ๑ วิธีการตอบแทนคุณ (บุคคลต่อบุคคล)
ในปัจจุบันนี้ มีเรื่องเกี่ยวกับที่บางชนเผ่าทางภาคเหนือมีการยกบุตรสาวให้แก่บุคคลอื่นเพื่อการสมรส โดยแลกกับเงินก้อนหนึ่ง ซึ่งตามกฎหมาย ถือว่าเป็นการละเมิดสิทธิเด็ก จึงมีหน่วยงานที่เรียกว่า องค์กรพิทักษ์เด็กที่ต้องปฏิบัติหน้าที่ช่วยเหลือเด็กผู้ถูกล่วงละเมิดเกิดขึ้น ในกรณีนี้ หากบุตรไม่ทำตามที่พ่อแม่ประสงค์ กล่าวคือไม่ยอมที่จะถูกขายออกไปและไปแจ้งตำรวจหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จะถือว่าเด็กคนนี้อกตัญญูหรือไม่? ในทางธรรมมะ เราชาวพุทธจึงต้องพิจารณาให้รอบคอบในทุกๆ ด้าน หากบุคคลที่มีบุญคุณต่อเรา ถูกกิเลสครอบงำ แล้วขอให้เราตอบแทนตามอำนาจกิเลสของเขา แล้วบุคคลผู้ที่จะต้องตอบแทนคุณนั้น ประสงค์จะปฏิเสธคำขอให้ตอบแทนดังกล่าวได้หรือไม่? ถือว่าเป็นการอกตัญญูหรือไม่?
นอกจากนี้ เรามีเรื่องใกล้เคียงในพุทธศาสนา คือ องคุลีมาล ซึ่งในตอนเกิดนั้น ในวันที่องคุลีมาลเกิดมีการทำนายว่าจะมีมหาโจรเกิดขึ้น จึงเป็นเหตุให้วันนั้นเป็นวันฆ่าเด็กทั่วทั้งเมือง หากแต่มีครอบครัวหนึ่ง ได้รักษาบุตรของตนไว้ และได้ส่งบุตรไปอยู่กับสำนักแห่งหนึ่งเพื่ออบรมสรรพวิชา วันหนึ่งอาจารย์ในสำนักได้สอนว่า จะสำเร็จยอดวิชาได้ต้องฆ่าคน ดังนั้น องคุลีมาล จึงปฏิบัติตามคำสอน เพื่อแสดงความกตัญญู เป็นต้น การตอบแทนดังกล่าวจึงเป็นการตอบแทนที่ขาดปัญญาในยุคนั้น (เพราะศิษย์ต้องปฏิบัติตามครูอย่างเคร่งครัด ตามที่ปฏิบัติสืบกันมา)
หรือกรณีที่บิดามารดาค้ายาเสพติด และจะอาศัยบุตรไปดำเนินการที่ผิด ซึ่งผู้ตอบแทนบุญคุณต้องใช้ปัญญาพิจารณาว่าสามารถทำสิ่งที่ถูกต้องได้อย่างไร? แล้วจะมีวิธีการตอบแทนแบบใด?
จากตัวอย่างข้างต้น การจะตอบแทนบุญคุณ ที่เรียกว่ากตเวทิตานั้น จะต้องใช้ปัญญาประกอบด้วย การตอบแทนบุญคุณต้องเป็นไปเพื่อช่วยเหลือในด้านต่างๆ ตามกำลังของเรา และต้องเป็นเรื่องที่ถูกต้องด้วย, การที่เราเลือกที่จะไม่ตอบแทนบุญคุณ ในกรณีที่เป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย หรือผิดทำนองคลองธรรม จึงไม่ถือว่าเป็นการอกตัญญูแต่อย่างใด
ข้อสรุปในการใช้ธรรมะไม่ว่าจะเป็นข้อใดก็ตาม ต้องประกอบด้วยปัญญาทั้งสิ้น
เรียบเรียบธรรมเทศนา โดย ลลิต มณีธรรม.