#สัจจะไร้สิ่งคู่.
#คัมภีร์ เต๋า เต๋อ จิง.
ชีวิตใช้อย่างไรไม่เป็นทุกข์
ธรรมบรรยายวันพระ ๒๐ มี.ค. ๒๕๖๒ โดยพระอาจารย์ฉัตรชัย กิตติญาโณ ว่าด้วยเรื่อง..
ชีวิตใช้อย่างไรไม่เป็นทุกข์
ชีวิตจะมีค่าถ้าใช้เป็น
ชีวิตจะสงบเย็นด้วยสันโดษ
ชีวิตไม่มีโทษเพราะเห็นถูก
ชีวิตเลิกฝังปลูกความยึดติด
๑. ชีวิตจะมีค่าถ้าใช้เป็น คือการใช้ชีวิตเพื่อผู้อื่นบ้าง อย่าเห็นแก่ตัวเองมากนัก ทำชีวิตให้มีค่าทำหน้าที่ให้ถูกต้อง อยู่ที่ไหนก็เป็นประโยชน์ต่อที่นั่น มีคำกลอนของท่านอาจารย์พุทธทาสว่า
ยามจะได้ ได้ให้เป็น ไม่เป็นทุกข์
ยามจะเป็น เป็นให้ถูก ตามวิถี
ยามจะตาย ตายให้เป็น เห็นสุดดี
ถ้าอย่างนี้ ไม่มีทุกข์ ทุกวันไปฯ
"ได้ให้เป็น" คือ อย่าได้เพื่อเอามาเป็นตัวกูหรือของกู เหมือนที่เขาได้ ๆ กัน
"เป็นให้เป็น" คือ อย่าเป็นด้วยรู้สึกยึดมั่นถือมั่น ถือมั่นด้วยอุปาทานว่า กูเป็นนั่นเป็นนี่ไปตามนั้นจริง ๆ แม้ที่สุดแต่การเป็นบิดามารดาก็ตาม
"ตายให้เป็น" คือ ตายชนิดที่ไม่ตาย แต่กลับเป็นอยู่ตลอดกาล และต้องเป็นการกระทำชนิดที่เรียกว่า "ตายเสียก่อนตาย" คือ ตายเสร็จเรียบร้อยแล้วก่อนร่างกายแตกดับ ถ้าทำได้แบบนี้เราก็จะไม่มีความทุกข์เกิดขึ้น
๒. ชีวิตจะสงบเย็นด้วยสันโดษ สันโดษ แปลว่า ความยินดีพอใจในสิ่งที่ได้ เช่นเรามีบ้านหลังเล็ก เราพอใจกับบ้านของเรา ไม่ไปเปรียบเทียบกับบ้านหลังใหญ่ของใคร มีบ้านหลังเล็ก ๆ ไม่ต้องเป็นหนี้ใครแบบนี้เราก็ไม่ต้องทุกข์ ดั่งพุทธภาษิตว่า "ความเป็นหนี้เป็นทุกข์ในโลกสำหรับผู้บริโภคกาม"
ควรพอใจในสิ่งที่มี ยินดีในสิ่งที่ได้ ถ้าไม่มีสิ่งที่ชอบก็หันมาชอบในสิ่งที่มี ดังพุทธสุภาษิตว่า
สนฺตุฏฺฐี ปรมํ ธนํ. ความสันโดษเป็นทรัพย์อย่างยิ่ง
๓. ชีวิตไม่เป็นโทษเพราะเห็นถูก คือ เห็นถูกต้องตามธรรม คือ มี สัมมาทิฎฐิ ความเห็นชอบด้วยปัญญา มองโลกและชีวิตให้ถูกต้องตามความเป็นจริง ไม่ใช่มองโลกด้วยกิเลสตัณหา
๔. ชีวิตเลิกฝังปลูกความยึดติด คือ เรามีความยึดมั่นถือมั่นอยู่ ก็เพราะเราไม่เข้าใจความเป็นจริงของชีวิต จึงทำให้เกิดความทุกข์ เช่นความเป็นจริงของโลกธรรม ๘
คือ มีลาภก็มีเสื่อมลาภ, มียศก็มีเสื่อมยศ, มีสรรเสริญก็มีนินทา, มีสุขก็มีทุกข์ เป็นธรรมดาของโลก สิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่อาจเข้าไปยึดมั่นถือมั่นได้จริง
ถ้าเราใช้ชีวิตได้ถูกต้องตามความเป็นจริง ไม่เข้าไปยึดมั่นถือมั่น ใช้ชีวิตอย่างสันโดษ เพียงเท่านี้ชีวิตเราก็มีความสงบเย็น มีความสุขกายสุขใจได้ทุกวัน
ย่อความโดย บุษย์