#สัจจะไร้สิ่งคู่.
#คัมภีร์ เต๋า เต๋อ จิง.
#ความสุข คือ อะไร?
#สิ่งที่เรียกว่า ความสุข มีอยู่หลายความหมาย, ในที่นี้จะนำมาเขียนสัก ๓ ความหมาย ได้แก่ :-
๑) กามสุข หมายถึง ความสุขที่เกิดจากกามารมณ์, เป็นความสุขในระดับหยาบ ๆ เรียกว่า อามิสสุข คือ ความสุขที่อิงอาศัยอามิส, เป็นความสุขสนุกสนาน, สุกร้อน สุกไหม้ สุกเกรียม, สุขที่เหน็ดเหนื่อยสิ้นเปลืองเป็นปัญหา, เป็นความสุขที่ยังปรุงแต่ง.
ที่จริงเป็นความสุขระดับสัญชาตญาณของสิ่งมีชีวิต ซึ่งมีเสมอเหมือนกันระหว่างคนกับสัตว์เดรัจฉาน หรือแม้แต่ต้นไม้พืชพันธ์ุต่าง ๆ; ความสุขที่เกิดจากกามารมณ์เป็นธรรมชาติที่กระตุ้นผลักดันให้สิ่งมีชีวิตสืบพันธุ์ เพื่อไม่ให้สูญพันธุ์.
๒) ฌานสุข หมายถึง ความสุขของจิตที่อยู่ในฌาน เช่น ในปฐมฌาน, ทุติยฌาน, และตติยฌาน; ฌานทั้งสามนี้มีคุณสมบัติ คือ ความสุขประกอบอยู่ด้วย; ปฐมฌานมีคุณสมบัติอยู่ ๕ อย่าง ได้แก่ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา;
ทุติยฌานมีคุณสมบัติอยู่ ๓ อย่าง ได้แก่ ปีติ สุข เอกัคคตา; ตติยฌานมีคุณสมบัติอยู่ ๒ อย่าง ได้แก่ สุขกับเอกัคคตา; ความสุขในฌานก็ยังเป็นความสุขชนิดที่ปรุงแต่งเหมือนกัน; ฌานสุขเป็นความสุขที่เป็นภาวิตาญาณระดับโลกิยะ.
๓) วิมุตติสุข หมายถึง ความสุขเพราะจิตหลุดพ้นจากอุปาทาน, เป็นความสุขสงบถึงที่สุด, มีพุทธภาษิตว่า นัตถิ สันติ ปะรัง สุขัง แปลว่า สุขอื่นยิ่งกว่าความสงบไม่มี, เป็นความสุขชนิดที่ปราศจากความปรุงแต่งด้วยประการทั้งปวง;
กามสุขและฌานสุข เป็นความสุขที่เป็นความรู้สึก, แต่วิมุตติสุขอยู่เหนือความรู้สึก, ว่างจากความรู้สึก; พระนิพพานจึงเป็นความสุขสูงสุด, พระพุทธภาษิตที่ว่า นิพพานเป็นสุขอย่างยิ่ง ก็คือ สุขที่ไร้สุข, เป็นความสุขที่เป็นภาวิตาญาณระดับโลกุตระ. (๒๐ พ. ย.๖๑).